آسمان خیال (فصلنامه ادبی آنلاین)

مختومقلی فراغی شاعر و عارف بزرگ ترکمن

مختومقلی فراغی شاعر فقید ترکمن متولد ایران است. وی در سال
۱۱۰۲ هجری شمسی.........

در یکی از روستاهای اطراف گنبد کاووس به نام حاجی
قوشان بدنیا آمد. پدرش دولت محمد آزادی از شاعران بنام ترکمن صحرا
بود و ریشه ی نیایی او به قوم گوکلان یکی از چند تیره ی اصلی اقوام
ترکمن می رسد. نام کوچک او متشکل از دو واژه ی مختوم )=مخدوم( به
معنای کسی که به او خدمت می شود، دارای خدم، سرور... و قلی که به
معنای غ الم و نوکر است. بدین صورت نام کاملش به معنی «غلام سرور »
می باشد.

مختومقلی شاعری اجتماعی بود. رگه های سیاسی کارهای او را میتوان در
اشعار پدرش نیز جستجو کرد. او در قالبهای رایج کلاسیک قلم میزد و آثاری
در ارتباط با اوضاع زندگی مردم، جنگها، انتقادات به پادشاهان روزگار خود در
مجموعه اشعار خود دارد. همچنین در اشعارش به مسائلی از قبیل، چندهمسری،
سوادآموزی، نقش زنان، فقر و اخت الف طبقاتی پرداخته است. او در انتقاد به
صوفیان و شیوخ زمانه ی خود به روش حافظ از زبانی کنایی و ایهامی استفاده
می کند.

زبان شعر او ساده و قابل فهم برای همگان، و بدلیل سرایش شعر در زبان
مادری اش یعنی ترکمنی، زیبایی های موسیقایی و آهنگین سبک زندگی
ترکمن ها در اشعار او به چشم می خورد. محمدعلی جمالزاده او را فردوسی
ترکمن زبانان می داند.
مختومقلی فراغی به روایتی در تاریخ ۱۱۷۶ هجری شمسی در دهستانی در
حوالی مراوه تپه )در گلستان امروزی( درگذشت و در ۴۰ کیلومتری شهر در
آرامگاهی در دل بیابان به خاک سپرده شد.
در سال ۱۳۷۸ آرامگاه جدید او در روز تولدش به دست رییس جمهور وقت
ترکمنستان، صفرمراد نیازوف و رییس فرهنگ و ارشاد وقت ایران، عطاا...
مهاجرانی احداث گردید.
گزارشی از محمد حسین نجفی